ΝΑ ΤΟ ΣΤΕΙΡΩΣΩ;Η στείρωση, μετά από χειρουργική επέμβαση, των κατοικίδιων ζώων παλαιότερα στην Ελλάδα αποτελούσε το κύριο μέτρο για τη μείωση του αριθμού των αδέσποτων ζώων. Τα τελευταία χρόνια όμως, ολοένα και περισσότεροι δεσποζόμενοι σκύλοι στειρώνονται, για θεραπευτικούς ή προληπτικούς λόγους.
Τα αγόρια
Στα αρσενικά η στείρωση (ορχεκτομή) γίνεται κυρίως για θεραπευτικούς λόγους, σε μεσήλικους ή υπερήλικους συνήθως σκύλους που παρουσιάζουν ανωμαλίες στους ίδιους τους όρχεις (φλεγμονή, υπερπλασία, νεοπλασία) ή στον προστάτη (προστατίτιδα, καλοήθης υπερπλασία του προστάτη). Με την ορχεκτομή (αφαίρεση των όρχεων), στη πρώτη περίπτωση απομακρύνεται η ίδια η εστία του προβλήματος ενώ στη δεύτερη τα προβλήματα λύνονται έμμεσα. Χωρίς τους όρχεις παύουν να παράγονται οι ορμόνες που διεγείρουν τον προστάτη αδένα κι έτσι ο τελευταίος μειώνεται σε μέγεθος, ανακουφίζοντας τον σκύλο μας από τα προβλήματα (δυσκολία-πόνος κατά την ούρηση, αίμα στα ούρα ή μετά την ούρηση, δυσκοιλιότητα κ.λ.π.). Η ορχεκτομή ενδείκνυται επίσης ως θεραπεία σε συγκεκριμένες ορμονικής αιτιολογίας δερματοπάθειες (ορμονικές δερματώσεις). Σε προληπτική βάση, ορχεκτομή στο σκύλο γίνεται σε περιπτώσεις κρυψορχίας (ο ένας ή και οι δύο όρχεις δε βρίσκονται στο όσχεο όπως θα έπρεπε φυσιολογικά, αλλά παραμένουν στην κοιλιακή κοιλότητα ή σε κάποιο σημείο του βουβωνικού πόρου). Σε αυτούς τους σκύλους πρέπει να αφαιρείται τουλάχιστον όποιος όρχης βρίσκεται εκτός του οσχέου (ιδανικά αφαιρούνται και οι δύο όρχεις έστω κι αν μόνο ο ένας βρίσκεται σε λάθος θέση). Ο λόγος είναι ότι μελλοντικά είναι πολύ πιθανό ο εκτός οσχέου όρχης να παρουσιάσει νεοπλασματική εξεργασία θέτοντας την υγεία του σκύλου σε κίνδυνου. Άλλωστε, ο όρχης που δε βρίσκεται στη φυσιολογική θέση είναι λιγότερο ή και καθόλου λειτουργικός (εκτίθεται σε αυξημένες θερμοκρασίες σε σχέση με το φυσιολογικό), η γονιμότητα του σκύλου είναι έτσι κι αλλιώς μειωμένη και είναι πολύ πιθανό οι αρσενικοί απόγονοι να έχουν το ίδιο πρόβλημα (στα εκτροφεία οι κρυψόρχεις σκύλοι απομακρύνονται από την αναπαραγωγική διαδικασία). Τέλος, ορχεκτομή σε νεαρούς σκύλους (μέχρι 2 ετών συνήθως) γίνεται και για λόγους συμπεριφοράς (σε πολύ επιθετικούς, ατίθασους σκύλους κ.λ.π), ώστε σε συνδυασμό με εκπαίδευση να γίνουν πιο συνεργάσιμοι κι ευάγωγοι.
Τα κορίτσια
Στους θηλυκούς σκύλους είναι συνηθέστερο να γίνεται στείρωση (ωοθηκυστερεκτομή-αφαίρεση της μήτρας και των ωοθηκών) προληπτικά. Οι λόγοι πολλοί και σημαντικοί. Συνήθως οι ιδιοκτήτες δεν επιθυμούν ο σκύλος τους να γεννήσει καθόλου ή τουλάχιστον όχι παραπάνω από μία ή δύο φορές στη ζωή του. Λόγω της ιδιομορφίας του γεννητικού συστήματος της σκύλας, όταν δεν υπάρχει κυοφορία, η επίδραση των ορμονών στη μήτρα σε κάθε οιστρικό κύκλο που περνάει έχει ως αποτέλεσμα μετά από κάποια χρόνια, συνήθως σε μεσήλικα ή υπερήλικα ζώα, την εμφάνιση ενδομητρίτιδας ή ακόμη χειρότερα πυομήτρας (συλλογή μεγάλης ποσότητας πύου μέσα στη μήτρα). Πρόκειται για καταστάσεις επείγουσες κι επικίνδυνες για τη ζωή του ζώου, οι οποίες πολλές φορές δεν ανταποκρίνονται στα φάρμακα (αντιβίωση) και όταν ανταποκρίνονται η βελτίωση είναι συνήθως παροδική. Η οριστική λύση δίνεται με χειρουργική επέμβαση (στείρωση δηλαδή). Μόνο που τότε πρέπει να βάλουμε στο χειρουργείο ένα ζώο μεγάλης ηλικίας, επιβαρυμένο από τα μικρόβια και τις τοξίνες τους, που μπορεί να έχει και άλλα προβλήματα λόγω ηλικίας (καρδιοπάθειες, προβλήματα σε ήπαρ-νεφρούς). Η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης τέτοιων προβλημάτων στα μεγάλης ηλικίας θηλυκά ζώα καθιστά τη στείρωση του σκύλου προληπτικά ιδιαίτερα σημαντικό βήμα στη πρόληψη δυσάρεστων και πιθανώς μοιραίων καταστάσεων στο μέλλον. Έχει επίσης στατιστικά αποδειχθεί ότι θηλυκά σκυλιά που στειρώνονται μέχρι την ηλικία των 2 ετών έχουν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού στο μέλλον. Φυσικά, εφόσον αφαιρεθούν η μήτρα και οι ωοθήκες, αποκλείεται στο μέλλον και η εμφάνιση νεοπλασίας (καλοήθους ή κακοήθους) στα όργανα αυτά. Θεραπευτικά στους θηλυκούς σκύλους στείρωση γίνεται στις περιπτώσεις που προαναφέραμε αλλά και σε ζώα με ανωμαλίες στη λειτουργία του γεννητικού συστήματος (ψευδοκυήσεις, ανώμαλος οιστρικός κύκλος σε συχνότητα-διάρκεια), ορμονικές δερματώσεις (αντίστοιχα με τον αρσενικό σκύλο) και σε σκύλους με σακχαρώδη διαβήτη (η εμφάνιση οίστρου στις σκύλες που παίρνουν ινσουλίνη εμποδίζει τον καθορισμό της απαιτούμενης δόσης για κάθε ζώο και κατ επέκταση τον έλεγχο του νοσήματος).
Η διαδικασία Και για τα δύο φύλα ισχύουν τα έξης: Ταΐζουμε το ζώο αργά το βράδυ της προηγούμενης μέρας από το προγραμματισμένο χειρουργείο κι έπειτα αφήνουμε μόνο νερό στη διάθεσή του. Το ζώο προσκομίζεται στον κτηνίατρο νωρίς το πρωί. Γίνονται προεγχειρητικές εξετάσεις αίματος (αν δεν έχουν γίνει ήδη σχετικά πρόσφατα) και μετά ακολουθεί η προετοιμασία (προνάρκωση, νάρκωση, κούρεμα-αντισηψία) και το χειρουργείο. Ο σκύλος επιστρέφει σπίτι του περπατώντας, το ίδιο απόγευμα ή την επόμενη ημέρα, αν κριθεί απαραίτητη η νοσηλεία μιας νύχτας. Τα αρσενικά έχουν μια τομή σχετικά μικρή μπροστά από το όσχεο (εκτός αν έχουμε κρυψορχία) ενώ τα θηλυκά μια μεγαλύτερη τομή στη μέση γραμμή της κοιλιάς, στο ύψος του ομφαλού. Την ίδια ημέρα το ζώο μένει νηστικό ή ταΐζεται πολύ ελαφρά αργά το βράδυ. Από την επόμενη ημέρα ξαναγυρίζει στις κανονικές του συνήθειες. Τα μόνα που αλλάζουν είναι ότι πρέπει για 7-10 μέρες να παίρνει αντιβίωση, να μην πειράξει τα ράμματα τα οποία αφαιρούνται 8-10 μέρες μετά το χειρουργείο (εν ανάγκη τοποθετούμε το ειδικό πλαστικό κολλάρο Ελισάβετ για να εμποδίσουμε το ζώο να ασχοληθεί με την τομή) και να αποφεύγουμε την έντονη άσκηση του ζώου τις πρώτες μέρες (άλματα, γρήγορο τρέξιμο).
Επιπλοκές-Παρενέργειες
Όταν η στείρωση γίνεται σε ένα ζώο σχετικά νεαρό και υγιές οι πιθανότητες επιπλοκής κατά το χειρουργείο είναι πολύ μικρές. Όσο μεγαλύτερο είναι το ζώο και ιδίως αν η στείρωση γίνεται θεραπευτικά (ιδίως σε περιπτώσεις πυομήτρας) ή αν συνυπάρχουν άλλα προβλήματα (σε καρδιά, νεφρούς, ήπαρ κ.λ.π.) τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να υπάρξει κάποια επιπλοκή στο χειρουργείο (αιμορραγίες, πρόβλημα με την αναισθησία). Κανένας κτηνίατρος δε μπορεί να σας εγγυηθεί ότι δε μπορεί να υπάρξει κανένα πρόβλημα (όπως και στους ανθρώπους άλλωστε). Κάνουμε ό,τι πρέπει για να προβλέψουμε και να αποφύγουμε τις επιπλοκές (αιματολογικές εξετάσεις, ελεγχόμενη αναισθησία με χορήγηση οξυγόνου κ.ά.) αλλά δε παύει να είναι ένα χειρουργείο. Οι αλλαγές που συνήθως παρατηρούμε στους στειρωμένους σκύλους είναι ότι γίνονται πιο ήρεμοι στον χαρακτήρα (ιδίως αν είναι πολύ νεαρά ζώα) κι έχουν μια τάση για παχυσαρκία. Τα παραπάνω βέβαια εξαρτώνται κι από τις συνήθειες του ζώου, σε καμία περίπτωση μη περιμένετε ένας άγριος κι επιθετικός σκύλος να γίνει αρνάκι επειδή στειρώθηκε όπως επίσης ένας σκύλος που τρέφεται σωστά και με μέτρο και ασκείται φυσιολογικά δεν θα καταλήξει παχύσαρκος λόγω της στείρωσης. Τα θηλυκά φυσικά δε παρουσιάζουν οίστρο (εκτός από μερικές περιπτώσεις που υπάρχει μια μικρή παραγωγή ορμονών από τα επινεφρίδια οπότε μπορεί να παρουσιαστεί μια μίνι “περίοδος” που φυσικά δε μπορεί να καταλήξει σε ζευγάρωμα και κυοφορία). Σπάνια και ιδίως σε θηλυκά που στειρώθηκαν πολύ νωρίς (πριν τη πρώτη περίοδο, που θα πρέπει πάντα να αφήνουμε να ολοκληρώνεται πριν αποφασίσουμε στείρωση ή ζευγάρωμα) μπορεί να παρουσιαστεί ακράτεια ούρων μετά τη στείρωση που αντιμετωπίζεται με φάρμακα.
Τα φάρμακα-“Χημική στείρωση”
Φάρμακα για την αποτροπή της εμφάνισης του οίστρου στα θηλυκά, την αποτροπή της σύλληψης ή τη φαρμακευτική άμβλωση κυκλοφορούν στην αγορά σε μορφή χαπιού ή ενέσιμη, καλό είναι όμως να χρησιμοποιούνται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. γεννήτορες μεγάλης αξίας που δε θέλουμε να στειρωθούν, αδυναμία για κάποιο λόγο στείρωσης του ζώου στη δεδομένη στιγμή), πάντα μετά τη συμβουλή κτηνιάτρου και σίγουρα όχι κατ εξακολούθηση. Ο λόγος είναι ότι δεν είναι τόσο ασφαλή όσο για τον άνθρωπο και αποδεδειγμένα προκαλούν σοβαρές παρενέργειες όταν χρησιμοποιούνται αλόγιστα (νεοπλασίες μαστού ή γεννητικού συστήματος, πυομήτρα, απλασία του μυελού των οστών). Καλό είναι αν χρειαστεί κάποια στιγμή να χρησιμοποιήσουμε τέτοια φάρμακα να το κάνουμε μόνο αν είναι απολύτως απαραίτητο και μετά να προγραμματίσουμε τη στείρωση του ζώου.
Παρέμβαση στη φύση
Πολλοί ιδιοκτήτες σκύλων αρνούνται να στειρώσουν τα ζώα τους γιατί θεωρούν ότι επεμβαίνουν στη φύση τους. Αυτή η άποψη φυσικά αφορά τη προληπτική στείρωση (αν προκύψει πρόβλημα υγείας του ζώου που ως λύση του έχει τη στείρωση νομίζουμε ότι ο καθένας θα προτιμούσε να “παρέμβει” προκειμένου να σώσει τον σκύλο του!). Φυσικά η άποψη κάθε ιδιοκτήτη είναι σεβαστή, αρκεί να είναι πλήρως ενημερωμένος για τους λόγους που κάνουν τον κτηνίατρο να προτείνει τη στείρωση προληπτικά. Η πρώτη και κύρια παρέμβαση που γίνεται στον σκύλο μας είναι ότι δεν επιτρέπουμε να ζευγαρώσουν και να γεννήσουν (αν όχι ποτέ, τουλάχιστον όχι πολλές φορές). Αν ο σκύλος ζούσε ελεύθερος στη φύση θα ζευγάρωνε σε κάθε οίστρο (ο θηλυκός) ή κάθε φορά που θα έβρισκε θηλυκό σε οίστρο (ο αρσενικός). Από τη στιγμή που ο σκύλος έγινε κατοικίδιο ζώο και δεν έχει συνήθως αυτή τη δυνατότητα, η συχνότητα εμφάνισης προβλημάτων όπως αυτών που προαναφέρθηκαν αυξάνεται συνέχεια. Μην απορείτε λοιπόν γιατί ο γιατρός σας επιμένει στη στείρωση του ζώου. Ενημερωθείτε και αποφασίστε αν η στείρωση είναι παρέμβαση στη φύση ή αν είναι προσπάθεια να αποτρέψουμε τα προβλήματα που προκύπτουν από τη παρέμβαση στη φύση του σκύλου.
Να το ζευγαρώσω;
“Θα το στειρώσω, αλλά θέλω τουλάχιστον μία φορά να ζήσει τη χαρά του sex/την εμπειρία της μητρότητας”. Αν θέλετε πραγματικά να ζευγαρώσετε τον σκύλο σας (γιατί θέλετε ένα κουτάβι ή γιατί έτσι θα νιώθετε καλύτερα), κάντε το. Ο σκύλος βέβαια ζευγαρώνει από το ένστικτο της αναπαραγωγής και όχι από ευχαρίστηση, ούτε και κερδίζει κάτι από το να ζευγαρώσει ή να γεννήσει μια φορά, δεν υπάρχει όμως λόγος να μη το κάνετε αν θέλετε πραγματικά. Αρκεί φυσικά να μην υπάρχουν νοσήματα με κληρονομικότητα από τον υποψήφιο γεννήτορα (δυσπλασίες, επιληψία, δεμοδεκτική ψώρα όταν ήταν κουτάβι, κρυψορχία και άλλες συγγενείς ανωμαλίες). Επίσης οι ιδιοκτήτες θηλυκών σκύλων θα πρέπει να προετοιμαστούν για μια ιδιαίτερη περίοδο (της κυοφορίας, του τοκετού και της λοχείας), να γνωρίζουν τις πιθανές επιπλοκές (π.χ. πρόβλημα κατά τον τοκετό που μπορεί να οδηγήσει και σε ανάγκη για καισαρική τομή), να μπορούν να υποστηρίξουν τον σκύλο τους από άποψη χρόνου και χρημάτων και φυσικά να μπορούν να διαθέσουν κάπου τα κουτάβια (τα αδέσποτα κουτάβια στα σκουπίδια ή η προσκόμισή τους στον κτηνίατρο προκειμένου να θανατωθούν είναι εικόνες εξίσου απαράδεκτες!!). Αν νομίζετε ότι θα έχετε πρόβλημα σε κάποιο από τα παραπάνω σημεία θα ήταν πιο συνετή απόφαση να αποφύγετε να ζευγαρώσετε τη σκυλίτσα σας.
Αλεξάνδρα-Νίκη Δέρβα
Κτηνίατρος D.V.M. Α.Π.Θ.
dognews.gr
Διαβάστε επίσης:
