Εκπαίδευση σκύλου με ανταμοιβή, αλήθειες και μύθοι

Η θετική ενίσχυση συμπεριφοράς ως τρόπος εκπαίδευσης  δεν είναι κάτι  το εντελώς καινούργιο στην εκπαίδευση των σκύλων – ζώων, τα τελευταία  όμως χρόνια παρουσιάζετε μια ευχάριστη έξαρση και στην χώρα μας. Παράλληλα παρατηρείται και το φαινόμενο να γράφονται ή  να λέγονται  πράγματα, τα οποία είναι αναληθή και παραπλανητικά.
Όταν λοιπόν, κάποιος αναζητήσει μεθόδους εκπαίδευσης τότε στ αλήθεια μπαίνει σε σοβαρούς προβληματισμούς.
Ας δούμε, και ας προσπαθήσουμε να διαλευκάνουμε κάποια από αυτά που ακούγονται….

• Ο σκύλος θέλω να εκτελεί εντολές μόνο για μένα και χωρίς να πρέπει να του δώσω κάποια ανταμοιβή.

Ο σκύλος, όπως και κάθε άλλο ζώο, κάνει μια συμπεριφορά για δύο λόγους. Ο ένας για να αποφύγει μια αρνητική συνέπεια και ο άλλος γιατί θα πάρει μια δυνατή επιβράβευση. Με άλλα λόγια, ο σκύλος θα ¨κάτσει¨ είτε για να αποφύγει το πνίξιμο από το τράβηγμα του λουριού ή του πνίχτη στον λαιμό του από τον χειριστή(αρνητική ενίσχυση), είτε γιατί αυτή του η συμπεριφορά θα του αποφέρει μια λιχουδιά, ένα παιχνίδι, ένα χάδι ή μια άλλη πολύ επιθυμητή συμπεριφορά(θετική ενίσχυση).
Κανένας σκύλος ή άλλο ζώο δεν παράγει μια συμπεριφορά και μάλιστα κατ΄εντολή(κάτσε,κάτω, έλα κ.τ.λ) χωρίς κάποιο κίνητρο, θετικό ή αρνητικό.
Όταν ο άνθρωπος είναι αυτός που διαχειρίζεται και παρέχει όλα τα καλά και απαραίτητα για την ζωή του σκύλου, τότε ο σκύλος “δείχνει” να εκτελεί για αυτόν.

• Όταν επιβραβεύουμε τον σκύλο με λιχουδιές,  τον χαλάμε και τον κάνουμε να ζητιανεύει.

Δεν έχει καμιά απολύτως σημασία αν ανταμοίβουμε έναν σκύλο με λιχουδιές ή παιχνίδι. Και τα δύο είναι ιδιαίτερα σημαντικοί ενισχυτές συμπεριφοράς γιατί εκφράζουν δύο πολύ κύριες ανάγκες του σκύλου για την επιβίωσή του. Το φαγητό(απαραίτητο για να ζήσει) και το κυνήγι(απαραίτητο για να βρει την τροφή του).
Εκείνο που πρέπει να προσέχουμε είναι η ανταμοιβή να παρουσιάζεται στον σκύλο απρόβλεπτα. Να έχει εκτελεστεί σωστά η ζητούμενη συμπεριφορά και όχι να “λαδώνουμε” τον σκύλο. Δεν “ζητάμε”συμπεριφορές με την θέα της λιχουδιάς ή του παιχνιδιού γιατί τότε εξαρτόμαστε από αυτά.

•  Πρέπει για πάντα να ταΐζω λιχουδιές για να εκτελεί ;

Ο σκύλος όπως είπαμε πιο πάνω κάνει κάποια συμπεριφορά για να λάβει κάποια ανταμοιβή και θα πρέπει να ανταμείβεται πάντα με κάποιον τρόπο….
Τι είναι όμως ανταμοιβή για έναν σκύλο? Το παιχνίδι, το φαγητό, το χάδι, μια άλλη πολύ αρεστή συμπεριφορά(π.χ βόλτα, συναναστροφή με άλλα σκυλιά), η λεκτική επιβράβευση, η σημασία που του δίνουμε, ένα κόκκαλο και ότι διακρίνουμε ότι αρέσει στον σκύλο μας. Αν θέλουμε λοιπόν να έχουμε έναν σκύλο που εκτελεί δυνατά και πάντα, θα πρέπει να φροντίζουμε να τον επιβραβεύουμε .
Για τις εύκολες και πολύ γνωστές-μαθημένες καθημερινές συμπεριφορές, ένα “μπράβο” με ενθουσιώδη και γλυκιά φωνή φθάνει. Για πιο δύσκολες συμπεριφορές, ένα πολύ αγαπητό παιχνίδι ή μια αγαπημένη λιχουδιά, θα διατηρήσει και ταυτόχρονα θα αυξήσει την αξιοπιστία τους.

•  Πρέπει να δείξω στον σκύλο μου ποιος είναι ο αρχηγός.

Άλλη μια λανθασμένη προσέγγιση στο θέμα. Κάθε φορά που σκεφτόμαστε και ενεργούμε με αυτόν τον τρόπο, μπαίνουμε ουσιαστικά σε μία διαπραγμάτευση της σχέσης ηγεσίας με τον σκύλο μας. Τέτοιες σκέψεις οδηγούν συνήθως σε βίαιες συμπεριφορές από την μεριά μας, στρεσάροντας τον σκύλο μας και προκαλώντας φοβίες αλλά και πολλές φορές επιθετικότητα προς εμάς ή προς τρίτους.
Ο άνθρωπος, χωρίς να κάνει κάτι ιδιαίτερο, κατέχει αυτό τον ρόλο του “ηγέτη”, ούτως ή άλλως, εφ όσων είναι αυτός που διαχειρίζεται τις βασικές ανάγκες του. Το φαγητό, το παιχνίδι, η ελευθερία, η βόλτα  και γενικότερα οι συμπεριφορές που κάνει ο σκύλος πρέπει να περνούν από το χέρι του ιδιοκτήτη του ζώου.
Καθώς ο άνθρωπος διαχειρίζεται τις βασικές ανάγκες του σκύλου του, χτίζει και διατηρεί αυτή τη σχέση ηγεσίας βάζοντας όρια που έχουν επωφελή αποτελέσματα για τον σκύλο αλλά και για τον ίδιο.
Η εκπαίδευση πρέπει είναι μια ευχάριστη διαδικασία για τον σκύλο και τον άνθρωπο. Έτσι θα έχουμε καλύτερα και μονιμότερα αποτελέσματα αλλά και θα χτίζουμε καθημερινά, μια σχέση αφοσίωσης και εμπιστοσύνης.

Tου Δημοσθένη Μουμιάδη        
Επαγγελματία Θετικού Εκπαιδευτή Σκύλων
Kynagon Positive Dog Training
info@kynagon.gr  | www.kynagon.gr

Posted in: Εκπαίδευση