Όλοι οι σκύλοι ωφεκούνται από καθημερινή εκμάθηση κι επανάληψη δεξιοτήτων κι έχετε τα καλύτερα αποτελέσματα αν το κάνετε να μοιάζει με παιχνίδι! Αν κάποια μέρα είστε εκνευρισμένοι και δεν έχετε τη δυνατότητα να παίξετε σωστά με τον σκύλο σας, μην ασχοληθείτε μαζί του. Οι σκύλοι είναι πολύ ευαίσθητοι και θα επηρεαστούν αμέσως από την ψυχολογική σας κατάσταση και το στρες σας.
Καθημερινά μαθήματα κι επαναλήψεις
Τουαλέτα έξω. Χρησιμοποιώ πάντα την ίδια λέξη από την πρώτη στιγμή, π.χ. πιπί. Ο κάθε σκύλος μπορεί να το μάθει αν τον βγάζετε έξω με το λουρί κάθε 45 λεπτά δίνοντάς του τη δυνατότητα να καταλάβει τί θέλετε από αυτόν. Ελέγχω και παρακολουθώ το σκύλο μέσα στο σπίτι. Είναι γρηγορότερο κι ευκολότερο να τον βοηθήσετε να μάθει πού να κάνει «πιπί» πριν αρχίσουν τα ατυχήματα μέσα στο σπίτι.
Αναγνώριση ονόματος. Χρησιμοποιείτε το όνομα του σκύλου σας συχνά όταν τον επιβραβεύετε και πάντα με ένα ευχάριστο τόνο στη φωνή. Οι σκύλοι πρέπει να έχουν μόνο θετικές εμπειρίες όταν ακούν το όνομά τους ή το χαϊδευτικό τους.
Καλέστε τον. Να καλείτε συχνά τον σκύλο σας να έρχεται κοντά σας, πάντα χρησιμοποιώντας ένα χαρούμενο τόνο στη φωνή σας. Δώστε του μερικές φορές λιχουδιές όταν τον φωνάζετε να έρθει γρήγορα κοντά σας, προσθέτοντας έτσι και μια νότα ευχάριστης έκπληξης. Να καλείτε τον σκύλο σας να έρχεται κοντά σας σε διάφορες στιγμές κι όχι όταν πρόκειται να τελειώσει το παιχνίδι που παίζει εκείνη τη στιγμή. Πολλοί άνθρωποι χάνουν ευκαιρίες να μάθουν στο σκύλο τους να έρχεται κοντά τους, επειδή τον φωνάζουν για δυσάρεστους λόγους ή χρησιμοποιούν αρνητικό τόνο στη φωνή τους. Γιατί να θελήσει να έρθει ένας σκύλος κοντά σας όταν φαίνεστε θυμωμένοι ή όταν τον φωνάζετε για να του πείτε ότι τελείωσε το παιχνίδι;
Η χαρά του αγγίγματος. Μάθετε στο σκύλο να απολαμβάνει το άγγιγμα σε όλα τα σημεία του σώματός του. Αρχίστε, μαθαίνοντάς τον να χαίρεται όταν τον αγγίζετε με απώτερο σκοπό να του αρέσει όταν τον αγγίζουν και ξένοι άνθρωποι. Είναι σημαντικό να μας επιτρέπουν οι σκύλοι να τους αγγίζουμε / πιάνουμε γιατί μπορεί κάποια στιγμή να χρειαστεί να τον αγγίξουν διάφοροι άνθρωποι: ξένοι, διασώστες σε μια επείγουσα κατάσταση, ο κτηνίατρος, ο κομμωτής σκύλων κλπ. Ίσως χρειαστεί να τον σηκώσουν από το έδαφος ή από το πάτωμα για ιατρικούς λόγους ή στο κομμωτήριο σκύλων. Αν μπορείτε να τον σηκώνετε από το έδαφος, εξασκηθείτε στο να τον κάνετε να αισθάνεται χαλαρός και να καταλαβαίνει ότι δεν θα του συμβεί κάτι κακό.
Μπορείτε να του κόψετε τα νύχια; Είναι χαλαρός όταν του αγγίζετε τα πόδια; Ο σκύλος σας ωφελείται από τον καλλωπισμό, διδάξτε του λοιπόν να το απολαμβάνει. Βεβαιωθείτε ότι ο άνθρωπος που καλλωπίζει τον σκύλο σας του συμπεριφέρεται με ευαισθησία και καλοσύνη για να μπορούν κι άλλοι να τον χειριστούν με ασφάλεια. Οτιδήποτε τον κάνει να αισθάνεται χαλαρός προσθέτει ευχάριστες εμπειρίες στις αναμνήσεις του από το κομμωτήριο.
Όταν έχω ένα καινούριο σκύλο στο σπίτι, του κάνω μασάζ κάθε μέρα αγγίζοντας το σώμα του παντού μέχρι να καταλάβω ότι χαλαρώνει. Πολλοί σκύλοι αναστατώνονται και γίνονται νευρικοί στο άγγιγμά μας. Αντιμετωπίστε το σαν πρόκληση. Για να βοηθήσω το σκύλο να μάθει να χαλαρώνει στο άγγιγμά μου και να το απολαμβάνει, επιλέγω ένα ήσυχο δωμάτιο χωρίς φασαρία και ανθρώπους που πηγαινοέρχονται.
Ξεκούραση και χαλάρωση. Οι σκύλοι δεν ξέρουν πώς να διοχετεύσουν την ενέργειά τους με αποτέλεσμα να γίνονται καταστροφικοί, ενοχλητικοί ή να έχουν ανεξέλεγκτη συμπεριφορά. Υπάρχουν σκύλοι που γαβγίζουν ασταμάτητα, που μασάνε ό,τι βρουν, ανεβαίνουν σε πόδια, τραβάνε ανθρώπους από χέρια πόδια ή από τα μαλλιά, ρίχνουν κάτω παιδιά και αποκεφαλίζουν την Μπάρμπι. Ο άνθρωπος πρέπει να διδάξει στο σκύλο του ότι υπάρχει ένας διακόπτης που «τα κλείνει» όλα. Πολλοί σκύλοι καταλήγουν στα καταφύγια ακριβώς επειδή οι ιδιοκτήτες τους έφτασαν σε αδιέξοδο και δεν μπορούσαν πια να τους ελέγξουν. (Σημ. Μεταφραστή: Στην ελληνική πραγματικότητα που δεν υπάρχουν καταφύγια, η λύση είναι η εγκατάλειψη στο δρόμο).
Μπορείτε να εξασκείτε καθημερινά το σκύλο σας στη χαλάρωση είτε στο σπίτι είτε όταν βγαίνετε βόλτα. Οι βόλτες σας είτε με τα πόδια είτε με αυτοκίνητο πρέπει να είναι ευχάριστες και για σας και για τον σκύλο. Όταν έχω κάποιο καινούριο σκύλο στο σπίτι κάνουμε καθημερινά εξάσκηση στην «ξεκούραση και χαλάρωση» είτε δένοντάς τον επάνω μου είτε βάζοντάς τον στο ειδικό κλουβί για λίγο. Επίσης, όταν ταξιδεύω με νεοφερμένους σκύλους, δένω το λουρί του σε κάποιο σημείο του αυτοκινήτου ή τους βάζω σε κλουβί μεταφοράς. Δεν τους επιτρέπω όταν οδηγώ να πηδάνε από δω κι από κει γαβγίζοντας.
Κι οι ίδιοι απολαμβάνουν την βόλτα με τα πόδια χωρίς να τραβάνε. Πώς; Επειδή έχουν μάθει να περπατάνε με το λουρί χωρίς να τραβάνε. Απλά, κάθε φορά που τραβάνε, σταματώ έως ότου σταματάνε κι αυτοί να τραβάνε. Ένας σκύλος με καλούς τρόπους είναι πάντα πολύ πιο καλοδεχούμενος σε δημόσιους χώρους.
Φέρτο. Το παιχνίδι της επαναφοράς ή επανάκτησης δεν είναι κατάλληλο για όλους τους σκύλους. Σε όσους αρέσει, θα σας το δείξουν. Η αρχή γίνεται με ένα παιχνίδι δεμένο με ένα μακρύ σπάγκο. Σύρετε το παιχνίδι γύρω γύρω καλώντας τον σκύλο σας να παίξει. Το πιθανότερο είναι να το κυνηγήσει και για αρχή μείνετε σ’ αυτό το παιχνίδι. Σε επόμενο βήμα πετάω ένα παιχνίδι δεμένο με τον σπάγκο σε μικρή απόσταση κι έχω κι άλλο ένα στο χέρι μου. Αν ο σκύλος τρέξει στο παιχνίδι που πέταξα, τον καθοδηγώ πίσω σε μένα τραβώντας τον σπάγκο και του δείχνω ότι έχω κι άλλο ένα στο χέρι μου.
Η μέθοδος με τα δύο παιχνίδια βοηθά τους σκύλους να αλληλεπιδρούν, το αντίθετο από το να παίρνουν το παιχνίδι και να πηγαίνουν πιο μακριά για να παίξουν μόνοι τους. Ο σκύλος επίσης μαθαίνει να ανταλάσσει το παιχνίδι που έχει στο στόμα του με το άλλο που έχετε στο χέρι σας, πράγμα πολύ πιο διασκεδαστικό γιατί τον παροτρύνετε να παίζει μαζί σας. Χρησιμοποιώ λέξεις για την ανταλλαγή των παιχνιδιών. Συνηθισμένες είναι «δώσε» ή «άστο» ή «αλλαγή».
Διελκυνστίδα. Μαθαίνω το παιχνίδι της διελκυνστίδας στους σκύλους. Το παιχνίδι αυτό, με κανόνες όμως, είναι πολύ εκπαιδευτικό. Αρχίζετε και τελειώνετε εσείς το παιχνίδι κι αν ο σκύλος βυθίσει τα δόντια του στο δέρμα σας, το παιχνίδι σταματά αμέσως. Χρησιμοποιώ στη φωνή μου τόνο που δείχνει το αίσθημα του πόνου λέγοντας «Ωχ» ή «Αου» αν αισθανθώ τα δόντια του στο δέρμα μου. Οι σκύλοι θέτουν από τη φύση τους όρια στη συμπεριφορά τους. Παρατηρήστε προσεκτικά κοινωνικοποιημένους ενήλικους σκύλους να παίζουν με κουτάβια ή με γέρικα ζώα. Συναισθάνονται ποια είναι η κατάλληλη συμπεριφορά και παίζουν ανάλογα. Και πάλι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα δύο παιχνίδια για να τον βοηθήσετε να αφήσει το παιχνίδι που έχει στο στόμα του, σηματοδοτώντας το τέλος ενός παιχνιδιού και την αρχή ενός άλλου.
Ψάξε. Δώστε τους ερεθίσματα να σκεφτούν! Κρύβω καθημερινά τροφή, λιχουδιές και αγαπημένα του παιχνίδια, για να τον παροτρύνω να τα ψάξει. Όταν ο σκύλος βρίσκει κάποιον από τους κρυμμένους θησαυρούς, τον ανταμείβω με πολλά μπράβο.
Σωματική άσκηση (agility). Πολλοί σκύλοι απολαμβάνουν την εκπαίδευση της σωματικής άσκησης και αποκομίζουν σημαντικά οφέλη από τέτοιες εμπειρίες. Στη σωματική άσκηση ο σκύλος μαθαίνει να χρησιμοποιεί το σώμα του και τα τέσσερα πόδια του. Φοβικοί σκύλοι μαθαίνουν να αποκτούν αυτοπεποίθηση, υπέρβαρα ζώα κάνουν καλή γυμναστική, όμως όλα τα ζώα ωφελούνται αν μαθαίνουν να κινούνται πάνω, κάτω, μέσα και γύρω από αντικείμενα. Θυμηθείτε να ρωτήσετε τον κτηνίατρό σας πριν ξεκινήσετε κάποιο πρόγραμμα σωματικής άσκησης με σκοπό το αδυνάτισμα.
Επιθυμητή συμπεριφορά
Διδάξτε στο σκύλο σας την συμπεριφορά που επιθυμείτε. Επιβραβεύετε την επιθυμητή συμπεριφορά, συμπεριλαμβανόμενης της ηρεμίας και χαλάρωσης. Ο καταλληλότερος τρόπος να αποτρέψετε ανεπιθύμητες συμπεριφορές είναι να τις αγνοήσετε. Γιατί; Επειδή δίνοντας οποιαδήποτε προσοχή, ακόμα κι όταν εκδηλώνετε αρνητική θέση λέγοντας π.χ. «Όχι» ή «Μη» εκλαμβάνεται από τον σκύλο σας σαν «καλό πράγμα» αφού τελικά του δίνετε τη προσοχή σας. Αγνοήστε λοιπόν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά ζητώντας του αμέσως να κάνει κάτι θετικό για το οποίο και θα επιβραβευθεί.
Τάϊσμα με το χέρι. Το να μάθει να παίρνει προσεκτικά λιχουδιές από το ανθρώπινο χέρι είναι ένα πολύτιμο μάθημα και βέβαια κανένας σκύλος δεν θα είχε αντίρρηση να κάνει εξάσκηση σ’ αυτό το μάθημα. Το τάϊσμα από το χέρι είναι πολύ σημαντικό γιατί καταλαβαίνει την αξία της αλληλεπίδρασης με τον άνθρωπο. Επί προσθέτως βοηθά φοβικά ή φοβισμένα ζώα να εμπιστευθούν τον άνθρωπο. Μπορούμε να δίνουμε λιχουδιές σε όλους τους κοινωνικοποιημένους σκύλους κατά τη διάρκεια της εκμάθησης επιθυμητών συμπεριφορών.
Παρασύρτε τον και απομονώστε τον. Τρόποι για γρήγορη και εύκολη εκμάθηση. Για να μάθει ένας σκύλος εύκολα παραγγέλματα όπως «Κάτσε», «Κάτω», «Στάσου», «Πάνω» δηλαδή να πηδήξει ή να σκαρφαλώσει επάνω σε κάτι) χρησιμοποιώ λιχουδιές για να τον παρασύρω. Το θέλγητρο της λιχουδιάς είναι ακαταμάχητο. Μπορείτε να καταφύγετε σ’ αυτό το κόλπο για να μάθει π.χ. να χρησιμοποιεί τις πατούσες του και να αγγίζει ένα αντικείμενο. Για παράδειγμα, έχω ένα κουδούνι στο σπίτι μου, στη πόρτα που βγάζει στην αυλή. Μαθαίνω στους νεοφερμένους σκύλους ότι χτυπώντας το κουδούνι, τους ανοίγω τη πόρτα για να βγουν έξω, πράγμα που είναι πολύ σημαντικό για τους σκύλους που έχουν μάθει να πηγαίνουν έξω για την τουαλέτα τους.
Απομονώνω μία επιθυμητή συμπεριφορά και την χρησιμοποιώ για να μάθει να μου ζητά αυτό που θέλει με αυτή τη συμπεριφορά, π.χ. το παιχνιδιάρικο φτάρνισμα. Πολλοί σκύλοι που πέρασαν από τη ζωή μου έκαναν αυτό το παιχνιδιάρικο φτάρνισμα κάθε φορά που μου ζητούσαν κάτι και κάθε φορά που το έκαναν τους έδινα αυτό που ζητούσαν επιβραβεύοντάς τους. Το προτιμώ από το γάβγισμα κάθε φορά που θέλουν κάτι. Τους μαθαίνω όμως να γαβγίζουν, λέγοντας τη λέξη «Μίλα» αλλά τους επιβραβεύω μόνο όταν τους το ζητήσω. Διαφορετικά «θα μιλάνε» κάθε φορά που θέλουν κάτι κι αυτό δεν ανήκει στις επιθυμητές συμπεριφορές.
Περίμενε. Μαθαίνω σε όλους μου τους σκύλους να περιμένουν. Συνήθως χρησιμοποιώ αυτό το παράγγελμα μπροστά σε κάποια πόρτα πριν βγούμε έξω ή πριν μπούμε μέσα, πριν μπούμε στο αυτοκίνητο, πριν του δώσω το φαγητό του, ή αν πέσει κάτι κάτω και δεν θέλω να το βάλει στο στόμα του. Χρησιμοποιώ σινιάλο με το χέρι: η παλάμη επάνω και προς τον σκύλο. Ταυτόχρονα λέω «Αου αουατ» που είναι περισσότερο ήχος παρά λέξη κι ο τόνος της φωνής είναι αυστηρός αλλά όχι θυμωμένος. Ο σκύλος θα πρέπει να σταθεί ή να μείνει καθισμένος ή ξαπλωμένος. Αν ο σκύλος προσπαθήσει να προχωρήσει τον εμποδίζω με την παλάμη του χεριού μου χωρίς να τον αγγίζω. Του δίνω όμως να καταλάβει ότι θέλω να σταματήσει για λίγο.
Μείνε. Αφού ο σκύλος έμαθε να περιμένει, είναι ευκολότερο να του μάθετε να μένει εκεί που βρίσκεται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα από το «περίμενε». Αρχίζετε τα μαθήματα έχοντας βάλει τον σκύλο να καθήσει ή να ξαπλώσει. Θα του είναι ευκολότερο να μείνει καθισμένος ή ξαπλωμένος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, παρά να στέκεται.
Όταν ξεκινώ, στέκομαι πολύ κοντά στον σκύλο και τον επιβραβεύω συχνά για το ότι δεν κινείται. Του μαθαίνω κάθε φορά να μένει εκεί όλο και περισσότερη ώρα πριν ξεκινήσω να απομακρύνομαι από κοντά του. Αρχικά κάνω μικρά βηματάκια γύρω του κι όχι μακριά του. Πολλοί σκύλοι αισθάνονται έντονα την ανάγκη να είναι κοντά μας, γι αυτό να έχετε υπομονή. Αν του προκαλέσουμε φόβο ή ανασφάλεια φεύγοντας πολύ νωρίς από κοντά του θα τον δυσκολέψουμε στην εκμάθηση. Ακριβώς σαν τους ανθρώπους έτσι κι οι σκύλοι μαθαίνουν καλύτερα όταν το μάθημα είναι ευχάριστο χωρίς στρες, στενοχώρια ή απόσπαση προσοχής.
Κοινωνικές δεξιότητες με άλλους σκύλους. Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να παίρνουν μαζί τον σκύλο τους όταν βγαίνουν έξω σε δημόσιους χώρους. Βέβαια αυτό σημαίνει ότι ο σκύλος θα συναντήσει πολλούς ανθρώπους και ζώα κι εκεί θα πρέπει να δείξει πόσο κοινωνικός είναι και πόσο καλούς τρόπους έχει. Σας παρακαλώ, προστατέψτε τον σκύλο σας από αρνητικές εμπειρίες. Ένας τρόπος να βοηθήσετε τον σκύλο σας να αποκτήσει αποδεκτή κοινωνική συμπεριφορά είναι να ζητήσετε από ανθρώπους που γνωρίζετε ότι έχουν σκύλους φιλικούς προς άλλα ζώα, να συναντήσουν τον δικό σας. Έτσι ο δικός σας σκύλος θα αποκτήσει θετικές εμπειρίες από την επαφή του με καλά κοινωνικοποιημένα ζώα. Μερικοί σκύλοι χρειάζονται περισσότερη δουλειά αλλά, με την βοήθειά μας, θα μπορέσουν τελικά να βγουν από το καβούκι του σπιτιού τους και της αυλής τους και να απολαύσουν τη «μεγάλη» ζωή.
Προσφέρετε στον σκύλο σας ιατρική και οδοντιατρική περίθαλψη. Όλοι οι σκύλοι χρειάζονται τακτική ιατρική και οδοντιατρική παρακολούθηση και καλό είναι να έχετε έναν οικογενειακό κτηνίατρο που να του εμπιστεύεστε την υγεία του ζώου σας.
Της Sherry Woodard
Μετάφραση: ΚΑΖ
pfo.gr
