Γάλα και κουτάβια

Πολλοί ιδιοκτήτες θεωρούν το γάλα ως ένα είδος διατροφικής «πανάκειας» για το κουτάβι. Η αντίληψη αυτή είναι τόσο ισχυρή, ώστε να έχουν «δημιουργηθεί» και κάποιοι «μύθοι» γύρω από αυτό το θέμα. Από την άλλη πλευρά βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες πραγματικά επιβάλλεται να χορηγήσουμε γάλα στα κουτάβια. Ακόμα όμως και εκεί υπάρχουν παρανοήσεις που οδηγούν σε σφάλματα.

Μαστός και γάλα
Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης εκτός από την ανάπτυξη των εμβρύων, συντελούνται και ορισμένες μεταβολές στους μαστούς. Συγκεκριμένα, ο μητρικός οργανισμός προετοιμάζει τον μαστό ώστε αυτός να μπορεί, μετά τον τοκετό να εκπληρώσει την βασική του αποστολή, την παραγωγή γάλακτος. Έτσι λοιπόν, από τα μέσα της εγκυμοσύνης και μετά οι μαστοί της σκύλας διογκώνονται. Στο εσωτερικό τους, τα κύτταρα που παράγουν γάλα πολλαπλασιάζονται, αυξάνεται η κυκλοφορία του αίματος και διαμορφώνεται η «αρχιτεκτονική» του αδένα, ώστε το γάλα να προωθείται προς τις θηλές. Όλα αυτά βέβαια ελέγχονται αρμονικά, αλλά επειδή απαιτούν ενέργεια και πρώτες ύλες, η σωστή διατροφή κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Λίγες ώρες (ή και 1-2 ημέρες) πριν τον τοκετό, ο μαστός είναι έτοιμος και αρκετά διογκωμένος. Αν πιέσουμε τις θηλές, θα διαπιστώσουμε πως εξέρχεται ένα παχύρρευστο κιτρινωπό υγρό, το πρωτόγαλα, το οποίο είναι πολύ πλούσιο σε πρωτεΐνες και αντισώματα. Το έντερο του νεογέννητου έχει την προνομιακή ιδιότητα να μπορεί να απορροφά ολόκληρες τις πρωτεΐνες, χωρίς να τις διασπά. Αυτό συμβαίνει για 1-2 ημέρες το πολύ. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, το νεογέννητο κουταβάκι απορροφά έτοιμα αντισώματα που προέρχονται βέβαια από τον οργανισμό της μητέρας, αλλά παρέχουν προστασία για τις πρώτες κρίσιμες εβδομάδες της ζωής. Σε δύο ημέρες λοιπόν το έντερο «κλείνει» και στο εξής όλα τα θρεπτικά συστατικά θα πρέπει πρώτα να πέπτονται και μετά να απορροφώνται. ‘Η για να το θέσουμε και διαφορετικά, ο οργανισμός του κουταβιού, πρώτα θα πρέπει να επεξεργάζεται τα συστατικά του γάλακτος, διασπώντας τα σε απλούστερα και μετά να τα απορροφά (όπως περίπου και στους ενήλικους οργανισμούς). Ταυτόχρονα όμως με αυτά, αλλάζει και η σύσταση του γάλακτος, το οποίο δεν είναι πια πρωτόγαλα, αλλά «κανονικό γάλα». Το κάθε κουτάβι θηλάζει πολλές φορές κάθε μέρα. Ο θηλασμός της θηλής, αντανακλαστικά ενεργοποιεί τον αδένα του μαστού για έκκριση γάλακτος. Σε αυτή τη φάση, δεν είναι λάθος να πούμε πως ολόκληρος ο οργανισμός «δουλεύει» για τον μαστό. Πραγματικά, όλα τα θρεπτικά αποθέματα, αλλά και το μεγαλύτερο μέρος των συστατικών της τροφής, μετατρέπεται σε γάλα. Και εδώ λοιπόν η σωστή διατροφή (ποιοτικά και ποσοτικά) παίζει πρωτεύοντα ρόλο για την σωστή και επαρκή γαλακτοπαραγωγή.
Για να αντιληφθείτε τα πραγματικά μεγέθη, ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Μία σκύλα φυλής, π.χ. πόιντερ, που ζυγίζει 17 κιλά, γεννάει 8 κουτάβια, τα οποία όταν γεννηθούν ζυγίζουν κατά μέσο όρο 250-300 γραμ. το καθένα. Τα κουτάβια μέχρι και την ηλικία των 40 ημερών θα τρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με το γάλα της μητέρας τους. Αν απογαλακτιστούν σε αυτή την ηλικία θα ζυγίζουν περίπου 2 κιλά το καθένα. Επομένως το γάλα της σκύλας «δημιούργησε» (2.000-300 γρ.)Χ8 = 13,6 κιλά βάρος κουταβιών. Επειδή όμως δεν αφομοιώνεται από τα κουτάβια, ολόκληρη η ποσότητα που πίνουν συμπεραίνουμε ότι η σκύλα του παραδείγματός μας, μέσα σε αυτές τις 40 ημέρες γαλουχίας, παρήγε περίπου το βάρος της σε γάλα (γύρω στα 17 κιλά)!!!! Να λοιπόν ο λόγος για τον οποίο οι σκύλες μετά τον απογαλακτισμό φαίνεται ότι έχουν χάσει βάρος και είναι πολύ αδύνατες. Για τον ίδιο λοιπόν λόγο η διατροφή κατά την περίοδο της γαλουχίας πρέπει να είναι πολύ προσεγμένη. Μετά τις 40 ημέρες, τα κουτάβια έχουν βγάλει τα νεογιλά τους δόντια (και νωρίτερα) και είναι σε θέση να τρώνε.
Στην αρχή τρώνε λίγο από την τροφή και προτιμούν να θηλάζουν περισσότερο. Προοδευτικά όμως η αναλογία αλλάζει και τα κουτάβια προτιμούν κυρίως την τροφή και λιγότερο το γάλα, το οποίο όμως ποτέ δεν περιφρονούν γιατί είναι νόστιμο. Η προτίμηση στην τροφή, μεταξύ των άλλων, ερμηνεύεται και από το γεγονός πως αυτή και όχι πια το γάλα καλύπτει τις ανάγκες τους. Η ίδια η μητέρα έχει πια εξαντληθεί, αλλά και ο θηλασμός της είναι επώδυνος, αφού τα νεογιλά δόντια είναι αιχμηρά σαν βελόνες. Πρακτικά λοιπόν, στην ηλικία των 2, το πολύ 2,5 μηνών, ο θηλασμός τελειώνει. Κανένα πρόβλημα, διότι το κουτάβι δεν έχει πια ανάγκη το μητρικό γάλα, αλλά απαιτεί πολύ πιο πλούσιες τροφές, όπως π.χ. η ξηρή τροφή. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσει ο ιδιοκτήτης πως μετά τον θηλασμό, το κουτάβι του περνάει σε άλλη φάση ανάπτυξης και συνεπώς έχει άλλες διατροφικές ανάγκες.
Το συμπέρασμα λοιπόν μέχρι εδώ είναι ότι όταν πηγαίνουν όλα καλά και εξελίσσονται φυσιολογικά, το μόνο που είναι απαραίτητο είναι να προσέξουμε την διατροφή της μητέρας. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να δώσουμε στα κουτάβια επιπλέον γάλα.

Έλλειψη γάλακτος και διαταραχές
Η κακή διατροφή (ποσοτικά, ποιοτικά) της μητέρας, διάφορα ορμονικά προβλήματα, οι φλεγμονές του μαστού, οι μολύνσεις μετά τον τοκετό και διάφορα άλλα νοσήματα, προκαλούν μεταξύ των άλλων ελάττωση της γαλακτοπαραγωγής. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται μέχρι και πλήρης παύση παραγωγής γάλακτος. Επίσης, ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και τοκετοομάδες με 12, 13 ή και περισσότερα κουτάβια, οπότε παρατηρείται σχετική έλλειψη γάλακτος. Τέλος, μπορεί η μητέρα να πεθάνει κατά την διάρκεια του θηλασμού για οποιοδήποτε λόγο. Ή πάλι μπορεί (από άγνοια) να δοθεί ένα κουτάβι σε πολύ μικρή ηλικία στον νέο του ιδιοκτήτη. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει η πραγματική ανάγκη να χορηγήσουμε συμπλήρωμα γάλακτος στα κουτάβια. Πάντα αναφερόμαστε σε πολύ μικρές ηλικίες, κάτω των 40 ημερών, γιατί από την 40η ημέρα της ζωής και μετά, οτιδήποτε κι αν έχει συμβεί πριν, το κουτάβι είναι σε θέση να φάει στερεά τροφή και δεν έχει ανάγκη πια το γάλα. Μοναδική εξαίρεση είναι η προσθήκη λίγου γάλακτος στην ξηρά τροφή, ώστε αυτή να γίνει πιο «ελκυστική» στο κουτάβι μέχρι να την συνηθίσει. Η πρακτική αυτή βέβαια θα εφαρμοστεί για λίγες μόνο ημέρες. Επομένως, όταν μιλάμε για ανάγκη συμπληρώματος γάλακτος, πιο εύλογη ερώτηση είναι: «τι είδους γάλα πρέπει να χορηγήσουμε;» Για να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση θα πρέπει πρώτα να συγκρίνουμε τα διάφορα είδη γάλακτος.

Το γάλα των κατοικίδιων ζώων
Όλα τα νεογέννητα των θηλαστικών τρέφονται με γάλα για κάποιο χρονικό διάστημα. Είναι η πρώτη τροφή του οργανισμού και ένα από τα πολυτιμότερα δώρα της φύσης. Η χημική του σύσταση είναι διαφορετική σε κάθε είδος ζώου, γιατί κάθε είδος έχει διαφορετικές ανάγκες. Ακόμα όμως και στο ίδιο είδος, παρατηρούνται διαφορές, ανάλογα με την φυλή, την εποχή του έτους, την διατροφή, κ.λ.π. Στο εμπόριο κυκλοφορεί γάλα αγελάδας σε διάφορους τύπους (πλήρες, 1%, 0%, κ.λ.π.). Οι κάτοικοι των ημιαστικών περιοχών σίγουρα θα έχουν πρόσβαση σε γάλα προβάτου και σε γάλα κατσίκας. Στα φαρμακεία όλης της χώρας υπάρχει γάλα για ανθρώπινα βρέφη, ενώ στα pet-shop μπορεί να βρει κανείς γάλα εξειδικευμένο για κουτάβια. Το ερώτημα λοιπόν είναι τι να δώσει κανείς απ' όλα αυτά όταν πραγματικά υπάρχει ανάγκη. Το σκεπτικό για να επιλέξουμε είναι απλό: θα προτιμήσουμε εκείνο το γάλα, το οποίο ταιριάζει περισσότερο στο γάλα της σκύλας. Όσο απομακρυνόμαστε από την σύσταση του γάλακτος της σκύλας, επιλέγοντας άλλα γάλατα, τόσο πιο ακατάλληλη τροφή δίνουμε στα κουτάβια. Σκεφτείτε πως στις ηλικίες για τις οποίες συζητάμε το γάλα είναι η αποκλειστική διατροφή του κουταβιού, η οποία στηρίζει την επιβίωσή του. Και η παραμικρή λεπτομέρεια μπορεί να παίξει πολύ μεγάλο ρόλο. Το πεπτικό σύστημα είναι προορισμένο, ή προγραμματισμένο - αν προτιμάτε - από την φύση να πέπτει συγκεκριμένης χημικής σύστασης και όχι γάλα γενικώς. Επιπλέον, το μητρικό γάλα της σκύλας προορίζεται να καλύψει τις ειδικές ανάγκες των κουταβιών και όχι π.χ. του αμνοεριφίου, του οποίου οι ανάγκες καλύπτονται από το γάλα των αιγοπροβάτων. Εν ολίγοις, η σχέση του μητρικού γάλακτος με το νεογέννητο είναι σαν το κλειδί με την κλειδαριά. Επομένως, το καταλληλότερο γάλα για τα κουτάβια είναι το ειδικό γάλα εμπορίου, το οποίο προορίζεται για αυτά και μόνον αυτό, αν πάντα υπάρχει πραγματική ανάγκη.
Για να γίνουν πιο κατανοητά τα παραπάνω, μελετήστε προσεκτικά τον πίνακα 1. Στον πίνακα αυτό βλέπετε τη χημική σύσταση του γάλακτος διαφόρων ειδών. Ας αρχίσουμε λοιπόν υπό το φως των στοιχείων αυτών να καταρρίπτουμε διάφορους μύθους.
Πολλοί ιδιοκτήτες αγοράζουν από τα φαρμακεία προϊόντα τα οποία απευθύνονται σε ανθρώπινα βρέφη, με το σκεπτικό ότι αφού «το γάλα αυτό είναι καλό για μωρά, θα είναι καλό και για τα κουτάβια». Καθαρός υπολογισμός. Από πουθενά δεν προκύπτει κάτι τέτοιο και βέβαια, δεν επαληθεύεται το αντίστροφο. Ποιος λογικός άνθρωπος θα δώσει γάλα για κουτάβια το μωρό του; Κανένας. Και αν του προτείνει κάποιος, τότε θα εισπράξει την απάντηση «άλλο το μωρό, άλλο το κουτάβι». Πολύ σωστά και ακριβώς γι αυτό το λόγο ούτε το γάλα για μωρά είναι κατάλληλο για κουτάβια. Συγκρίνοντας την χημική σύσταση του γάλακτος της γυναίκας και αυτού της σκύλας, βλέπουμε ότι υπάρχουν σοβαρές διαφορές. Το γάλα της σκύλας είναι πιο πυκνό, αφού έχει λιγότερη υγρασία, είναι 4-5 φορές πιο πλούσιο σε πρωτεΐνη, 2 φορές πιο πλούσιο σε λίπη, 2 φορές (περίπου) πιο φτωχό σε λακτόζη και 6 φορές πλουσιότερο σε ανόργανα στοιχεία όπως ασβέστιο, σίδηρο, χαλκός, κ.λ.π. Αν λοιπόν δώσετε γάλα μωρού στα κουτάβια, τότε απλώς τα ... υποσιτίζετε, αφού το γυναικείο γάλα είναι υποδεέστερο αυτού της σκύλας. Θα μου πείτε «ας πιουν ό,τι θέλουν». Δεύτερο σφάλμα θα σας απαντήσω, διότι υπάρχει περιορισμός όγκου στο πόσο θα πιουν, αλλά και δεν είναι σε θέση να πέψουν, να επεξεργαστούν τον πλεονάζοντα όγκο. Πράγματι, ο όγκος του στομάχου και το μήκος του εντέρου είναι μεγαλύτερα στο μωρό παρά στο κουτάβι. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι: ατονία του πεπτικού, κολικοί, ανορεξία, διάρροια.Ας δούμε τώρα το γάλα της αγελάδας, που πολλοί δίνουν στα κουτάβια, με το επίσης παράλογο σκεπτικό «αφού είναι καλό για μένα και τα παιδιά μου, γιατί να μην είναι καλό για τα κουτάβια». Από τον πίνακα βλέπουμε πως το αγελαδινό γάλα είναι πιο αραιό από αυτό της σκύλας, αφού έχει περισσότερη υγρασία, έχει τις μισές πρωτεΐνες, τα μισά λίπη και τα μισά (περίπου) ανόργανα στοιχεία. Είναι δηλαδή κι αυτό φτωχότερο σε όλα, εκτός από τα ζάχαρα και την λακτόζη, όπου υπερέχει. Όμως, αυτό το πλεόνασμα των υδατανθράκων είναι επιζήμιο για το κουτάβι, διότι δημιουργεί ανώμαλες ζυμώσεις στο εντεράκι του, αέρια και διάρροια. Συχνά αυτό που βλέπουμε είναι η διογκωμένη κοιλιά και πολλοί νομίζουν ότι το κουτάβι είναι καλοταϊσμένο ή ότι έχει παράσιτα, ενώ ο πραγματικός λόγος είναι τα αέρια. Γενικά, το γάλα της σκύλας είναι το φτωχότερο από όλα τα άλλα είδη γάλακτος σε υδατάνθρακες, επειδή ακριβώς το κουτάβι έχει ευαισθησία σε αυτούς.
Το πρόβιο γάλα είναι το πλουσιότερο σε θρεπτικά συστατικά σε σχέση με τα άλλα γάλατα, αλλά παραμένει φτωχότερο από το γάλα της σκύλας, εκτός από τους υδατάνθρακες, όπως τονίσαμε πριν. Συγκεκριμένα, έχει 30% λιγότερες πρωτεΐνες, 30% λιγότερο λίπος, 20% περισσότερη λακτόζη και 25% λιγότερα ανόργανα στοιχεία.
Εκεί όμως που η σύγκριση είναι συντριπτική, είναι το γάλα της κατσίκας, το οποίο πολλοί ιδιοκτήτες το θεωρούν ως το «κάτι άλλο», ως διατροφικό must.
Δείτε τον πίνακα προσεκτικά για να διαπιστώσετε και μόνοι σας ότι το «διάσημο» κατσικίσιο γάλα είναι μακράν το φτωχότερο απ' όλα τα υπόλοιπα. Για την ακρίβεια έχει: περισσότερο νερό (87%), τις μισές πρωτεΐνες, λιγότερο από τα μισά λιπαρά, 30% περισσότερα σάκχαρα και 30% λιγότερα ανόργανα στοιχεία. Είναι το τελευταίο στην λίστα των πιθανών επιλογών.
Αντίθετα, το πρόβειο γάλα, χωρίς να είναι η ιδανική λύση, είναι η καλύτερη από τις υπόλοιπες. Ακολουθεί το γάλα της αγελάδας (το πλήρες) και τελευταίο, το γάλα της κατσίκας.
γάλα για μωρά υστερεί σε πρωτεΐνες, ακόμα και από κατσικίσιο, έχει περίπου ίδια λιποπεριεκτικότητας, πολύ παραπάνω λακτόζη (40%) και 75% λιγότερα στοιχεία. Θα το τοποθετούσα και αυτό στο τέλος της λίστας.


Απαραίτητες διευκρινήσεις
Το αγελαδινό γάλα κυκλοφορεί στο εμπόριο σε συσκευασίες του 1 λίτρου, σε διάφορους τύπους, π.χ. πλήρες 1%, 0%, κ.λ.π. Για την διατροφή των κουταβιών καλύτερο είναι το πλήρες. Για να αποφύγουμε τα πεπτικά προβλήματα και τις διάρροιες, θα πρέπει να αραιώνουμε μισό-μισό με νερό. Με τον τρόπο αυτό ελαττώνουμε στο μίγμα την περιεκτικότητα σε λακτόζη, αλλά ταυτόχρονα ελαττώνουμε την περιεκτικότητα και στα άλλα θρεπτικά συστατικά κατά 50%!!! Είναι φαύλος κύκλος.
Το γάλα τύπου εβαπορέ, θα πρέπει να αραιώνεται 3 προς 1, ενώ το ζαχαρούχο πρέπει να αποφεύγεται.Ένα σημαντικό πλεονέκτημα που έχει το αγελαδινό γάλα είναι ότι σε όλες τις εμπορικές μορφές του έχει παστεριωθεί και εξυγιανθεί. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για το πρόβιο και το κατσικίσιο γάλα, τα οποία δεν κυκλοφορούν στην αγορά. Είναι αυτονόητο ότι πρόσβαση σε τέτοια γάλατα έχουν μόνο οι κάτοικοι της επαρχίας και μάλιστα απευθείας από την ... πηγή.
Για να χρησιμοποιήσετε τέτοια γάλατα στην διατροφή του κουταβιού, πρέπει να είστε σίγουροι ότι η προβατίνα ή η κατσίκα δεν πάσχουν από μαστίτιδα ή κυρίως από υποκλινική μαστίτιδα. Επίσης θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι στο ζώο το οποίο αρμέγετε (ή αρμέγουν άλλο για σας) δεν έχουν χορηγηθεί φάρμακα, ή αν έχουν χορηγηθεί, ότι έχει ο παρέλθει ο αναγκαίος χρόνος αναμονής. Αν αυτοί οι παράγοντες δεν μπορούν να εξασφαλιστούν, τότε καλύτερα βρείτε άλλου είδους γάλα. Οι μαστίτιδες μολύνουν το γάλα με μικρόβια, ενώ τα φάρμακα που περνούν στο γάλα μπορεί να είναι επικίνδυνα για τα κουτάβια. Ακόμα, λόγω του τρόπου ζωής των αιγοπροβάτων και των (συνήθως) κακών συνθηκών σταβλισμού, ο μαστός θα πρέπει να πλένεται σχολαστικά πριν το άρμεγμα. Σε κάθε περίπτωση, για να βεβαιωθείτε πως το γάλα δεν θα είναι μολυσμένο όταν το πιουν τα κουτάβια σας, θα πρέπει να το υποβάλλετε σε ήπια θερμική κατεργασία για τουλάχιστον 20 με 30 λεπτά της ώρας, ενώ θα το ανακατεύετε συνεχώς για να κατανεμηθεί ομοιογενώς η θερμότητα, χωρίς όμως το γάλα να βράσει. Ο βρασμός καταστρέφει τις πρωτεΐνες και τις βιταμίνες. Τα προβλήματα δεν τελειώνουν εδώ, γιατί όπως θα γνωρίζετε οι περισσότεροι, το γάλα κάνει ... «πέτσα». Η «πέτσα» αυτή, ή «κορυφή» είναι το λίπος του γάλακτος, το οποίο μαζεύεται στην επιφάνεια. Τα κουτάβια το βρίσκουν πολύ νόστιμο, αλλά πρακτικά είναι σκέτο λίπος που μπορεί να τους προκαλέσει διάρροιες και δυσπεψίες. Αν μαζέψετε την πέτσα (η διαδικασία αυτή ονομάζεται αποβουτύρωση), τότε το γάλα που μένει είναι τύπου Light και είναι παντελώς ακατάλληλο για κουτάβια, αφού δεν τους παρέχει αρκετή ενέργεια.

Ενέργεια και νεογέννητο
Μπορεί να φαίνεται παράδοξο σε κάποιους, όμως είναι γεγονός πως τα νεογέννητα έχουν πολύ μεγάλες ανάγκες ενέργειας σε σχέση με το βάρος του και την επιφάνεια του σώματός τους. Κατ' αρχήν επειδή δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμα οι μηχανισμοί ρύθμισης της θερμοκρασίας έχουν πολύ μεγάλες απώλειες προς το περιβάλλον. Αυτός είναι και ο λόγος που η σκύλα, η οποία είναι καλή μάνα, μαζεύει τα κουτάβια της κάτω από την κοιλιά της (για να ζεσταθούν). Η διατήρησή τους στη ζωή απαιτεί επίσης πολύ σημαντικό ποσό ενέργειας, αλλά πολύ μεγαλύτερο ενεργειακό ποσό απαιτείται σε καθημερινή βάση για την ανάπτυξη και την ωρίμανση του οργανισμού. Όσοι είχαν τη χαρά να μεγαλώσουν τα κουτάβια της σκύλας τους και ήταν παρατηρητικοί, θα πρόσεξαν πως τις πρώτες 30 ημέρες της ζωής τους τα κουτάβια μεταμορφώνονται πλήρως. Στο διαμέρισμα αυτό έχουν πολλαπλασιάσει το βάρος τους, έχουν αποκτήσει πλήρη κινητικότητα, έχουν ανοίξει τα μάτια τους και είναι η μικρογραφία ενός τέλειου ενήλικου. Όλα αυτά έγιναν χάρη στα θρεπτικά συστατικά και στην ενέργεια που παρέχει το μητρικό γάλα. Η αύξηση του βάρους είναι καθημερινή και ανάλογα με τη φυλή, μπορεί να φτάνει και πολλές δεκάδες γραμμαρίων την ημέρα.
Στον πίνακα 2 βλέπουμε την ενέργεια ανά 100 ml την γάλακτος των διαφόρων ειδών. Με την πρώτη ματιά βλέπουμε πως το γάλα της σκύλας είναι το πιο ενεργειακό απ' όλα, ενώ το γάλα της κατσίκας, που τόσο έχει μυθοποιηθεί, είναι το φτωχότερο. Για να καλυφθεί ενεργειακά το κουτάβι, θα πρέπει να πιει τον διπλάσιο όγκο σε κατσικίσιο γάλα, όμως ούτε ο όγκος του πεπτικού του συστήματος επιτρέπει κάτι τέτοιο, ούτε και πρέπει να του δώσουμε τόσο ποσότητα, γιατί η επιπλέον λακτόζη θα του προκαλέσει εντερικά προβλήματα. Το γάλα για μωρά είναι λίγο πιο πλούσιο σε ενέργεια από αυτό της κατσίκας, αλλά δεν παύει να είναι και ενεργειακά ανεπαρκές. Το πρόβειο γάλα είναι ικανοποιητικό, χωρίς όμως - και σε αυτή την περίπτωση - να είναι η ιδανική λύση. Τα διάφορα εμπλουτισμένα γάλατα για παιδιά και όχι πλέον βρέφη που διαφημίζονται στην τηλεόραση είναι ανεπαρκή για τα κουτάβια, διότι ο εμπλουτισμός τους συνίσταται στην προσθήκη κάποιων βιταμινών και κάποιων ιχνοστοιχείων. Το γάλα της σκύλας όμως ούτως ή άλλως έχει αυξημένη περιεκτικότητα στις ουσίες αυτές.

Συμπέρασμα και οδηγίες
Συμπλήρωμα γάλακτος πρέπει να χορηγείται στα κουτάβια όταν υπάρχει πραγματική ανάγκη (βλέπε πίνακα 3). Σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να προκληθούν πεπτικές διαταραχές. Ακόμα υπάρχει κίνδυνος να χορτάσουν??? τα κουτάβια με το συμπλήρωμα, με αποτέλεσμα να μην πιουν όλο το γάλα των μαστών κι έτσι να προκληθεί μαστίτιδα. Από την 40η ημέρα της ζωής τους το γάλα δεν είναι αναγκαίο στην διατροφή του κουταβιού, γιατί είναι πια σε θέση να τρώει στερεά τροφή. Συγκρίνοντας ενεργειακά και θρεπτικά τα διάφορα γάλατα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το γάλα της σκύλας είναι αναντικατάστατο.
Συνεπώς, όταν χρειαστεί να χορηγήσουμε γάλα, αυτό θα πρέπει να έχει παρεμφερή σύσταση με το μητρικό (της σκύλας). Τέτοιο είναι μόνο το γάλα εμπορίου που είναι κατασκευασμένο και μελετημένο μόνο για κουτάβια. Πολλά τέτοια προϊόντα κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά, όλα ανεξαιρέτως σε μορφή σκόνης. Η σκόνη αυτή πρέπει να διαλύεται σε χλιαρό νερό και στην δοσολογία που ορίζει ο κατασκευαστής. Αυτό είναι σημαντικό για πολλούς λόγους. Αν το νερό είναι πολύ ζεστό, τότε αφενός μπορεί να αλλοιωθούν οι πρωτεΐνες και οι βιταμίνες και αφετέρου το κουτάβι αρνείται να το δεχτεί. Αν πάλι το νερό έχει σχετικά χαμηλή θερμοκρασία, η σκόνη δεν διαλύεται πλήρως, δημιουργούνται συσσωματώματα, τα οποία μπορεί να φράξουν τη θηλή αλλά και να προκαλέσουν δυσπεψία. Η ιδανική θερμοκρασία του έτοιμου διαλύματος είναι 39οC. Επίσης, αν υπερβείτε την δοσολογία που ορίζει ο κατασκευαστής για να κάνετε το γάλα «πιο δυνατό», να ξέρετε ότι περιορίζετε την διαλυτότητα της σκόνης και ακόμα πως θα κάνετε το γάλα «βαρύ» για τα κουτάβια. Αν πάλι βάλετε λίγο μικρότερη ποσότητα, τότε δεν επιτυγχάνετε το επιθυμητό θρεπτικό αποτέλεσμα. Να φτιάχνετε πάντα μόνο την ποσότητα που απαιτείται για έναν θηλασμό. Αν σας βγει παραπάνω, το πλεόνασμα να το πετάξετε και να μην το αποθηκεύσετε για να το αναθερμάνετε. Υπολογίστε πως απαιτούνται τουλάχιστον 6 ημερήσια γεύματα, μοιρασμένα καθ' όλη την διάρκεια της ημέρας. Είναι λίγο «καψώνι», αλλά φροντίστε να τηρείτε τις ώρες ταίσματος κανονικά. Το ακανόνιστο τάισμα προκαλεί πεπτικές διαταραχές. Το προϊόν που χρησιμοποιείται δεν αποθηκεύεται στο ψυγείο αλλά σε ξηρό χώρο θερμοκρασίας δωματίου. Ακόμα καλύτερα να τοποθετήσετε την συσκευασία σε νάιλον σακούλα. Η φιάλη θηλασμού (μπιμπερό) και οι θηλές να πλένονται καλά μετά από κάθε χρήση και να απομακρύνετε το απορρυπαντικό με άφθονο νερό. Αυτό είναι σημαντικό διότι τα υπολείμματα του γάλακτος είναι άριστη τροφή για τα μικρόβια (κίνδυνος γαστρεντερίτιδας), ενώ τα υπολείμματα του απορρυπαντικού είναι ερεθιστικά - ίσως και τοξικά - στο πεπτικό.Ένα πολύ σοβαρό θέμα, το οποίο όμως πολλοί ιδιοκτήτες αμελούν, έχει να κάνει με το μέγεθος μιας θηλής. Η στοματική κοιλότητα του κουταβιού έχει μία συγκεκριμένη χωρητικότητα. Επίσης οι θηλές της σκύλας έχουν ένα συγκεκριμένό μέγεθος. Υπό φυσιολογικές συνθήκες το στόμα και η θηλή ταιριάζουν απόλυτα μεταξύ τους. Αν η θηλή που εμείς χρησιμοποιήσουμε είναι μεγάλη, τότε το κουτάβι δεν θα μπορέσει να θηλάσει, αφού η θηλή δεν θα χωράει, ή δεν θα εφαρμόζει καλά στο στόμα του. Αν πάλι η θηλή είναι μικρή, τότε το κουτάβι δεν θα μπορεί να «τραβάει» σε κάθε «ρουφηξιά» τον προβλεπόμενο όγκο και δεν θα μπορεί να «χειριστεί» σωστά την θηλή. Αν το στόμιο της θηλής (ανεξάρτητα από το μέγεθός της) είναι μεγάλο, τότε το κουτάβι θα «τραβάει» μεγαλύτερο όγκο από τον προβλεπόμενο και θα πνίγεται. Η καλύτερη λύση για να αποφύγουμε όλους αυτούς τους πονοκεφάλους και τα πιθανά προβλήματα που θα προκύψουν, είναι να προμηθευτούμε ειδικές θηλές από το εμπόριο. Κυκλοφορούν σε τρία μεγέθη για μικρόσωμες, μεσαίες και μεγαλόσωμες φυλές. Οι κυνηγετικές φυλές ανήκουν στην δεύτερη κατηγορία.

Η αγορά
Όταν ο ιδιοκτήτης - καταναλωτής βρεθεί στην ανάγκη να χρησιμοποιήσει συμπλήρωμα γάλακτος, τότε θα βρεθεί αντιμέτωπος με μία σειρά προϊόντων από τα οποία θα υποχρεωθεί να επιλέξει βέβαια ένα. Και σε αυτή την περίπτωση παίζονται εμπορικά παιχνίδια από το πανταχού παρόν marketing. Η συμβουλή μας είναι να επιλέξετε ένα προϊόν με ασφαλή συσκευασία, π.χ. κενό αέρος, αεροστεγές περίβλημα, τροποποιημένη ατμόσφαιρα, κ.λ.π. Αυτό σας εξασφαλίζει ότι το προϊόν αυτό είναι πράγματι αποστειρωμένο. Συνήθως τα ποιοτικά προϊόντα είναι ακριβότερα, αλλά αξίζει να βάλει κανείς λίγο πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη. Είναι εγκληματικό και ολέθριο να αλλάζετε προϊόντα κάθε λίγο. Ξεκινήστε με ένα ποιοτικό προϊόν και τελειώστε με αυτό. Αποφύγετε τις μεγάλες συσκευασίες, γιατί μπορεί να είναι οικονομικότερες, αλλά από την στιγμή που θα τις ανοίξετε, μέχρι να καταναλωθεί το περιεχόμενο περνάει μεγάλο χρονικό διάστημα με αυξημένες πιθανότητες επιμόλυνσης. Προσοχή στις συνθήκες μεταφοράς και αποθήκευσης. Οι υψηλές θερμοκρασίες και η αυξημένη υγρασία εύκολα μπορεί να αλλοιώσουν ένα προϊόν.

Ο ... θηλασμός
Κανονικά τα κουτάβια, τις πρώτες ημέρες της ζωής τους θηλάζουν και κοιμούνται. Η κινητικότητά τους είναι περιορισμένη σε κινήσεις έρπισης. Αν δεν τα ικανοποιεί η διατροφή τους ποιοτικά και ποσοτικά, τότε αντιδρούν κλαίγοντας. Αν αντιληφθούμε ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά με τον θηλασμό, τότε θα πρέπει άμεσα να εξεταστεί η σκύλα από κτηνίατρο. Σε περίπτωση που πρέπει να χορηγήσουμε συμπλήρωμα γάλακτος, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη όσα έχουν αναφερθεί μέχρι τώρα. Αν λοιπόν υπάρχει πραγματική ανάγκη, αν έχετε επιλέξει ένα ποιοτικό προϊόν και έχετε παρασκευάσει το διάλυμα σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και στη σωστή θερμοκρασία και τέλος, αν έχετε διαλέξει το κατάλληλο μέγεθος θηλής, τότε είστε έτοιμοι να αρχίσετε. Σε ζεστό χώρο κατά προτίμηση, πιάνετε το κουτάβι απαλά και το φέρνετε σε όρθια θέση (η όρθια θέση δεν είναι απαραίτητη, αλλά πιο βολική για εσάς). Με πολύ προσεκτικές κινήσεις του ανοίγετε το στόμα (λίγο) και στάζετε μέσα λίγες σταγόνες γάλα. Αυτό μπορεί να επαναληφθεί μερικές φορές ώστε να καταλάβει το κουτάβι ότι αυτό που θα ακολουθήσει είναι νόστιμο και θρεπτικό. Πάντα με προσεκτικές κινήσεις, εισάγετε τη θηλή στο στόμα και την κρατάτε σταθερή. Στην αρχή ίσως το κουτάβι να αντιδράσει αρνητικά, γιατί δεν την αναγνωρίζει. Αν επιμείνετε λίγο όμως, τότε θα ενεργοποιηθεί το αντανακλαστικό του θηλασμού και το κουτάβι θα αρχίσει να «τραβάει». Στους επόμενους θηλασμούς θα διαπιστώσετε ότι όλα θα εξελιχθούν χωρίς κανένα πρόβλημα. Πολλούς μάλιστα τους εντυπωσιάζει η έξαψη και η διέγερση του κουταβιού μόλις αντιληφθεί ότι πρόκειται να ταϊστεί.
Αφήστε το κουτάβι να θηλάσει όσο θέλει και μετά αφήστε το για να συνεχίσετε στο επόμενο. Αν τα πράγματα δεν εξελιχτούν κατ' αυτόν τον τρόπο, τότε ή έχετε κάνει κάποιο λάθος στην διαδικασία παρασκευής του διαλύματος, ή στην τεχνική του θηλασμού, ή η θηλή είναι ακατάλληλη, ή τέλος το κουτάβι έχει πρόβλημα. Συνήθως η αιτία του κακού εντοπίζεται στους δικούς μας χειρισμούς.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1
Η σύσταση του γάλακτος

Είδος               / % γραμ.      Νερό      πρωτεΐνη      Λίπη      Λακτόζη      Τέφρα
Αγελάδα     86,2      3,8      4,4     4,9      0,7
Πρόβατο      82,9              5,4      6,2     4,3      0,9
Αίγα (Κατσίκα) 87,1      3,7      4,1    4,2      0,8
Σκύλα      79,0      7,5             8,5      3,7      1,2
Γυναίκα      87,0      1,6     4,2     7,0      0,2

ΠΙΝΑΚΑΣ 2
Η ενέργεια του γάλακτος 100/ml

Είδος      Θερμίδες/100ml
Σκύλα      124,3
Πρόβατο      94,6     
Αγελάδα      74,4     
Γυναίκα      72,2
Αίγα (Κατσίκα)      68,5     

ΠΙΝΑΚΑΣ 3
Πότε πρέπει να χορηγήσουμε συμπλήρωμα γάλακτος

1.      Θάνατος μητέρας
2.      Μολύνσεις της μητέρας μετά τον τοκετό
3.      Μειωμένη παραγωγή γάλακτος
4.      Ιδιαίτερα μεγάλη τοκετοομάδα
5.      Προβληματικές θηλές της μητέρας
6.      Χορήγηση ορισμένων φαρμάκων στην μητέρα.

ΠΗΓΗ: Γεώργιος Ρόζος (Κτηνίατρος) 

petcorner

Posted in: Διατροφή