Δεν είναι λίγες οι φορές που συνάντησα ή άκουσα -για- υστερικές γυναίκες που κατα τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους έδιωξαν τη γάτα τους από το σπίτι ή παραπονέθηκαν σε εστιάτορες για τις γάτες που κυκλοφορούν στις αυλές τους γύρω από τα τραπέζια αναζητώντας φαγητό επειδή ακόμη και έτσι μπορούν λεει να πάθουν τοξοπλάσμωση γιατι έτσι τους έχει πει ο γυναικολόγος τους - λέει- !
Ελπίζω να μην είναι πολλοί οι γυναικολόγοι που συμβουλεύουν τις γυναίκες-πελάτισσές τους να κάνουν αυτό ... Γιατί πρόκειται για μία ακόμη μεγάλη παρεξήγηση-παραπληροφόρηση,όπως είπα κ πριν.Και θα σας εξηγήσω ευθύς αμέσως γιατί:
Η τοξοπλάσμωση είναι συνήθως χρόνιο παρασιτικό νόσημα των ζώων και του ανθρώπου,σε ολόκληρο τον κόσμο και οφείλεται στο πρωτόζωο παράσιτο Toxoplasma gondii.
Στους ιστούς του ανθρώπου και των ζώων παράγονται οι "κύστες τοξοπλάσματος" μέσα στις οποίες το παράσιτο επιβιώνει ολόκληρη τη ζωή του μολυσμλενου ατόμου ή ζώου.
- Πώς μεταδίδεται;
Η μετάδοση του παρασίτου στον άνθρωπο γίνεται:
a)Με τις 'κύστες' του παρασίτου,όταν καταναλώνεται ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας μόσχου,χοίρου,πρόβατου κ.ά(κιμάς,γύρος,σουβλάκι κ.ά).Στη χώρα μας είναι μολυσμένα σχεδόν 1 στα 2 βοοειδή,1 στα 4 πρόβατα,αίγες κ.ά.,
b)Με τις ώριμες ωοκύστεις του παρασίτου,όταν καταναλώνονται άπλυτα ή ατελώς πλυμένα μολυσμένα φρούτα,λαχανικά,χόρτα κ.ά .
c)Με τα μεροζωίδια του παρασίτου,που βρίσκονται στο αίμα της εγκύου(ανθρώπου ή ζώου)και στο γάλα της μητέρας και είναι δυνατόν να μολύνουν αντίστοιχα , τα έμβρυα και τα νεογέννητα.
Πώς συνδέεται η γάτα με την τοξοπλάσμωση;
Η γάτα ΔΕΝ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ με τη μόλυνση του ανθρώπου ή των ζώων με το παράσιτο,επειδή το κρέας της δεν καταναλώνεται στη χώρα μας (ενώ σε χώρες όπου ο άνθρωπος καταναλώνει ωμό κρέας γάτας μπορεί να μολυνθεί).
Η μολυσμένη γάτα διασπείρει με τα κόπρανα της τις άωρες ωοκύστεις του παρασίτου στο περιβάλλον,για 2-20 ημέρες σε ολόκληρη τη ζωή της ( οι άωρες ωοκύστεις ΔΕ μολύνουν).
Οι γάτες μολύνονται με το παράσιτο συνήθως , όταν καταναλώνουν ωμό κρέας,ποντίκια κ.ά.
Μόνο όταν η υγρασία και η θερ/σια του περιβάλλοντος είναι υψηλές , οι άωρες ωοκύστεις γίνονται ώριμες (δηλαδή μολύνουσες),κάτι που συμβαίνει σε διάστημα 2-4 ημερών.
Όταν η γάτα μολύνεται για 2η ή 3η φορά με το παράσιτο,τότε αναπτύσσεται σε αυτή ανοσία,με αποτέλεσμα να διακόπτεται ο πολλαπλασιασμός του παρασίτου και να μην αποβάλλονται από τη γάτα πια άωρες ωοκύστεις στο περιβάλλον.
Στη χώρα μας το ποσοστό μόλυνσης της γάτας που τρέφεται με ωμό κρέας,ποντίκια κ.ά είναι μόλις 0.9% ενώ οι κατοικίδιες γάτες-και ειδικά αυτές που ζουν μόνο μέσα σε διαμέρισμα- έχουν ελάχιστες πιθανότητες να μολυνθούν με το παράσιτο καθώς δεν καταναλώνουν ωμά κρέατα ή ατελώς ψημμένα κρέατα κοκ.Συνήθως μάλιστα καταναλώνουν μόνο ξηρά τροφή άρα οι πιθανότητες είναι μηδενικές.
Εν συντομία για να μολυνθεί μία γυναίκα που έχει γάτα στο σπίτι,από το παράσιτο,πρέπει να συντρέχουν ταυτόχρονα 4 παράγοντες :
1)Να καθαρίζει την άμμο της γάτας χωρίς γάντια.
2)Να έχει ανοιχτή πληγή στο δέρμα,στο σημείο που πιθανώς να ακουμπήσει τα κοπρανα.
3)Να εχει πολύ υψηλή θερ/σια και πολλή υγρασία,εκείνη τη στιγμή.
4)ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ,να εχει καταναλώσει η γάτα ωμό κρέας ή ποντ'ικια ή πτηνά για να εχει μολυνθει απο τοξόπλασμα.
Δηλαδή πραγματικά,ποιες οι πιθανότητες?Do the math ... !
- Τι συνέπειες έχει η τοξοπλάσμωση στον άνθρωπο;
Αλλοιώσεις και συμπτώματα του νοσήματος εμφανίζονται συνήθως στο 30% των μολυσμένων ατόμων και αφορούν σχεδόν κατά κανόνα την πρώτη μόλυνση του ατόμου με το παράσιτο ή τη μόλυνση ανοσοκατασταλμένων ατόμων.
- Tι επιπτώσεις έχει στις έγκυες γυναίκες;
Παρατηρείται σε 1-120 ανά 10.000 εγκύους.
Η μόλυνση του εμβρύου κατά το 1ο 3μηνο της εγκυμοσύνης είναι πιθανό να προκαλέσει την αποβολή του ( απο τις 1000 αποβολές που παρατηρούνται στον άνθρωπο,οι 2-8 οφείλονται στην τοξοπλάσμωση).
Η μόλυνση του εμβρύου κατά το 2ο ή κατά το 3ο 3μηνο της εγκυμοσύνης είναι πιθανόν να προκαλέσει σοβαρές αλλοιώσεις στους ιστούς του εμβρύου.
Στις γυναίκες που μολύνθηκαν έως και 6μήνες πριν από τη σύλληψη,αναπτύσσεται ανοσία που συνήθως προφυλάσσει το έμβρυο κατά τις μελλοντικές μολύνσεις της μητέρας με το παράσιτο.
Όταν τίθεται έγκαιρα η διάγνωση της τοξοπλάσμωσης στην έγκυο και ακολουθείται έγκαιρα η αντίστοιχη φαρμακευτική αγωγή,μειώνεται η πιθανότητα να μολυνθεί το έμβρυο.
- Υπάρχει φαρμακευτική αγωγή;
Η φαρμακευτική αγωγή είναι αποτελεσματική κατά την οξεία φάση ή κατά τις αναζωπυρώσεις του νοσήματος(Το παράσιτο είναι ευαίσθητο και καταστρέφεται , όταν βρίσκεται έξω από τα κύτταρα κατά τη διάρκεια των 8 πρώτων μηνών της μόλυνσης,ενώ είναι απρόσβλητο , όταν βρίσκεται μέσα στα κύτταρα ή μέσα στις 'κύστεις').
Γι αυτό, η φαρμακευτική αγωγή είναι άσκοπη κατά τη χρόνια φάση της-δηλ. μετά τους 8 πρώτους μήνες της μόλυνσης-και καθίσταται επικίνδυνη,όταν γίνεται κατά το 1ο ήμισυ της εγκυμοσύνης, επειδή η pyrimethamine(φάρμακο επιλογής),μειώνει τη σύνθεση του φολικού οξέος στο παράσιτο,αλλά επίσης τόσο στη μητέρα όσο και στο έμβρυο(=κίνδυνος τερατογένεσης).
- Πώς μπορούμε να προφυλαχτούμε από τη μόλυνση;
-Καταναλώνουμε μόνο βρασμένο ή κατεψυγμένο(3ημερών τουλάχιστον μες την καταψυξη) κρέας.
-Πλένουμε καλά-με υγρό σαπούνι-τα φρούτα και τα λαχανικά που τρώγονται ωμά.
-Πλένουμε καλά τα χέρια και τα αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν κατά το χειρισμό του ωμού κρέατος.
-Πίνουμε μόνο βρασμένο ή παστεριωμένο γάλα-όχι ωμό.
-Όσοι έχουμε γάτα στο σπίτι,καθαρίζουμε την αμμοδόχο της κάθε 1-2 ημέρε, με γάντια(ΑΝ η γάτα μας γυρνοβολαει σε κήπους κ δρόμους και δεν ξέρουμε τι μπορεί να έχει φάει,ειδάλλως,ούτε τα γάντια χρειάζονται αν την ταίζουμε μόνο ξηρά τροφή και ζει μόνο μέσα στο σπίτι μας).
-Χρησιμοποιούμε γάντια κατά τη φροντίδα του κήπου.
Για να προληφθεί η μόλυνση της γάτας,χορηγείται σε αυτή μόνο βρασμένο κρέας(οι κύστεις του καταστρέφονται στους 66 βαθμους C)ή κατεψυγμένο κρέας(oι κύστεις του καταστρέφονται στους -20 βαθμούς C,σε 3 ημέρες)
Η μόλυνση των φυτοφάγων και των παμφάγων ζώων αποτρέπεται , όταν τα ζώα δεν έρχονται σε επαφή με τα αποξηραμένα κόπρανα της γάτας ή όταν τα κόπρανα της γάτας απομακρύνονται καθε 1-2 ημέρες από το περιβάλλον και κλείνονται σφικτά σε σακούλα.
- Συνοψίζοντας...
Αν τηρούμε τους βασικούς κανόνες υγιεινής και προσέχουμε τη διατροφή της γάτας μας και απομακρύνουμε τα κόπρανα της κάθε 2 ημέρες από την αμμοδόχο της,ΔΕΝ υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης της με το παράσιτο.
Η σωστή ενημέρωση απομακρύνει το φόβο και την προκατάληψη,μας ηρεμεί και μπορούμε να απολάυσουμε τη συμβίωση με τη γατούλα μας!
Προς Θεού , ΜΗ διώχνετε από το σπίτι τη γάτα σας όταν μένετε έγκυες (ή μένουν έγκυες οι γυναίκες σας)και μην σπέρνετε τον πανικό όταν συναντατε στο δρόμο σας γάτες όντας έγκυες(ή οι γυναίκες σας) !!!
Mπορείτε άφοβα να χαιδεύετε τη γάτα σας , ακόμη κ σε περιόδους εγκυμοσύνης !
υ.γ Ο Σκύλος ΔΕ σχετίζεται με τη μόλυνση του ανθρώπου με τοξόπλασμα, εκτός αν καταναλωθεί το κρέας του ωμό!
Πηγές: Φυλλάδιο ενημέρωσης σχεδιασμένο από τους εθελοντές του
Αδεσποτολογίου(www.adespotologio.gr).
Κείμενο : Στυλιανός Θ. Χαραλαμπίδης,τ.Καθηγητής , Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσ/κης,Κτηνιατρική Σχολή,Εργαστήριο Παρασιτολογίας και Παρασιτικών Νοσημάτων.
